Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) - w sprawie dotyczącej rozliczeń między konsumentem a bankiem po uznaniu umowy kredytu za nieważną z powodu klauzul abuzywnych - jednoznacznie kwestionujący zgodność z prawem Unii Europejskiej tzw. teorii dwóch kondykcji, będzie mieć istotne konsekwencje dla rozstrzygania spraw frankowych w Polsce, podał Związek Banków Polskich (ZBP).
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał 19 czerwca 2025 r. wyrok w sprawie C-396/24, dotyczącej zasad rozliczeń między konsumentem a bankiem po uznaniu umowy kredytu za nieważną z powodu klauzul abuzywnych. Sprawa została skierowana przez Sąd Okręgowy w Krakowie, który wystąpił z pytaniami prejudycjalnymi do TSUE, podano.
"Trybunał jednoznacznie zakwestionował zgodność z prawem Unii Europejskiej tzw. teorii dwóch kondykcji, która była dotychczas powszechnie stosowana w polskim orzecznictwie. Zgodnie z nią każda ze stron nieważnej umowy mogła osobno domagać się zwrotu spełnionego świadczenia, niezależnie od rozliczeń drugiej strony. Konstrukcja ta w praktyce wymuszała na bankach składanie tzw. kontrpozwów w celu dochodzenia lub zabezpieczenia roszczenia o zwrot kapitału - co jako ZBP wielokrotnie krytykowaliśmy jako źródło zbędnych kosztów i komplikacji procesowych" - czytamy w komunikacie.
"TSUE uznał, że taka praktyka jest sprzeczna z Dyrektywą 93/13. Trybunał opowiedział się za uproszczonym modelem rozliczenia, zgodnym z tzw. teorią salda - czyli zasadą, zgodnie z którą rozliczeniu podlega wyłącznie różnica między świadczeniami stron. Konsument może dochodzić od banku wyłącznie nadpłaconej kwoty ponad wartość wypłaconego kapitału kredytu. Z kolei bank może żądać dopłaty tylko wówczas, gdy suma spłat konsumenta jest niższa niż kwota kapitału" - podano.
ZBP wskazał, że wyrok TSUE będzie mieć istotne konsekwencje dla rozstrzygania spraw frankowych w Polsce.
"Wskazując, że sądy krajowe powinny odstąpić od utrwalonego orzecznictwa, jeżeli jest ono niezgodne z prawem Unii, Trybunał potwierdził, że celem po unieważnieniu umowy powinno być przywrócenie równowagi między stronami. Oznacza to:
· uproszczenie zasad rozliczeń,
· szybsze zakończenie sporów,
· ograniczenie ryzyk związanych z przedawnieniem roszczeń banków o zwrot kapitału" - czytamy dalej.
"ZBP z satysfakcją przyjmuje rozstrzygnięcie TSUE - jego treść jest zgodna z naszym stanowiskiem prezentowanym od samego początku w debacie publicznej. Uważamy, że wyrok powinien być dodatkowym impulsem do zawierania ugód między konsumentami a bankami, jako najszybszego i najbardziej efektywnego sposobu rozwiązania sporów" - podkreślono.
ZBP przekazał też, że odnosząc się do trzeciego pytania prejudycjalnego, TSUE nie zajął jednoznacznego stanowiska, a wskazał jedynie, że nadanie nieprawomocnemu wyrokowi zasądzającemu kapitał rygoru natychmiastowej wykonalności może być niezgodne z prawem UE, jeśli krajowy porządek prawny nie przewiduje wystarczających środków ochrony konsumenta przed negatywnymi skutkami takiego rozwiązania.
"Z uwagi na marginalne znaczenie tej kwestii w polskiej praktyce, jej wpływ na krajowe orzecznictwo będzie ograniczony" - ocenił ZBP.
(ISBnews)